Oznakowanie UPPZ – jak spełnić wymagania transportowe?

Transport ładunków określanych jako UPPZ stanowi wyzwanie zarówno pod względem formalnym, jak i organizacyjnym. Przewoźnicy muszą dbać o bezpieczeństwo przewozu, zgodność z przepisami oraz właściwe oznakowanie UPPZ na każdym etapie operacji. Właściwa identyfikacja i odpowiednie etykietowanie takiego towaru zapobiegają potencjalnym zagrożeniom i minimalizują ryzyko sankcji administracyjnych. Dlatego warto poznać szczegółowe wymagania oraz obowiązki, jakie ciążą na podmiotach odpowiedzialnych za ich przewóz.

Kontakt w sprawie pozwoleń na transport odpadów:

e.nadolna@ekologistyka24.pl , +48 881 045 376

j.blazewicz@ekologistyka24.pl , +48 500 867 153

Co to jest UPPZ i dlaczego oznakowanie jest tak ważne?

UPPZ to skrót odnoszący się do „Ubocznych Produktów Pochodzenia Zwierzęcego”. W praktyce obejmuje szeroką gamę towarów, które nie są przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez ludzi, a mimo to stanowią potencjalne źródło ryzyka biologicznego. Wśród przykładów można wymienić odpady poubojowe, czy resztki żywności. Część z nich ma zastosowanie w przemyśle paszowym oraz w produkcji biopaliw. Inne natomiast stanowią poważne zagrożenie dla środowiska, dlatego odpowiednie ich oznaczenie pomaga zachować jasność i przejrzystość łańcucha dostaw.

Oznakowanie UPPZ stanowi wymóg nie tylko krajowy, lecz również międzynarodowy. W przypadku przewozu towarów poza granice Polski konieczne jest przestrzeganie wymagań ustalonych przez Unię Europejską. Ponadto kluczowe znaczenie ma świadomość, że niewłaściwe etykietowanie lub brak tablic informacyjnych może prowadzić do nałożenia kar finansowych. Zatem odpowiednie oznaczenia ładunku wspomagają działania kontrolne i ograniczają zagrożenia epidemiologiczne. Co więcej, pozwalają przewoźnikom unikać dodatkowych opłat i usprawniają proces celny w razie kontroli granicznej.

Podstawy prawne i odpowiedzialność przewoźników

Zarówno przepisy Unii Europejskiej, jak i akty prawa krajowego regulują kwestie transportu UPPZ. W Polsce najważniejszą rolę odgrywają akty Inspektoratu Weterynaryjnego oraz ustawodawstwo związane z bezpieczeństwem żywności i pasz. Aby uzyskać zgodę na transport tego rodzaju materiałów, firma musi złożyć wniosek o nadanie numeru weterynaryjnego oraz wpis do rejestru podmiotów nadzorowanych. Następnie inspektor PIW przeprowadzi kontrolę, aby ocenić, czy przedsiębiorstwo spełnia wszystkie wymagania niezbędne do transportu UPPZ. Ostateczna decyzja o przyznaniu uprawnień zależy od jego opinii.

W zakresie unijnym kluczowe pozostają Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 oraz Rozporządzenie Komisji (UE) nr 142/2011 z 25 lutego 2011, które określają zasady prowadzenia ewidencji, dokumentacji oraz prawidłowego oznakowania – o których mowa w tym artykule. Przewoźnicy, którzy realizują transport z lub do innego państwa członkowskiego UE, powinni zwrócić szczególną uwagę na spójność dokumentów i zgodność z wymaganiami zapisanymi w tych aktach.

Odpowiedzialność za spełnienie wymogów oznakowania UPPZ spoczywa zarówno na załadowcy, jak i na firmie transportowej, choć w różnych zakresach. Załadowca dba o właściwe przygotowanie towaru, natomiast przewoźnik weryfikuje zgodność oznaczeń i dopełnia formalności transportowych. Niemniej jednak to przewoźnik poniesie konsekwencje w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w czasie kontroli drogowej. Dlatego kluczowe jest, aby każda strona łańcucha dostaw znała swoje obowiązki, a proces logistyczny opierał się na rzetelnej komunikacji i jasno określonych procedurach.

Oznakowanie UPPZ – etykiety i tablice informacyjne

Właściwe oznakowanie UPPZ wymaga zastosowania odpowiednich etykiet i tablic informacyjnych, które sygnalizują rodzaj przewożonego ładunku oraz ewentualne zagrożenia. Zazwyczaj stosuje się etykiety samoprzylepne o wyraźnych kolorach i czytelnej czcionce, aby nie pozostawiać wątpliwości co do zawartości. Ponadto polskie i unijne przepisy określają zakres informacji, jakie powinny się na nich znaleźć. W oznaczeniach należy podać kategorię UPPZ, nazwę towaru oraz kod weterynaryjny, co pozwala służbom kontrolnym i odbiorcom szybko zidentyfikować zawartość. Podstawowe oznaczenia to:

• Kategoria 3 – „Nie do spożycia przez ludzi.”
• Kategoria 2 – „Nie do spożycia przez zwierzęta.”
• Kategoria 1 – „Wyłącznie do usunięcia” (np. transport zwłok zwierząt domowych).

Jeżeli produkt kategorii 2. lub 3. jest przeznaczony do spożycia przez zwierzęta, etykieta powinna zawierać oznaczenie: „KAT [2/3] – do żywienia …” wraz z nazwą gatunku zwierząt, dla których jest przeznaczony. Dodatkowymi oznaczeniami mogą być między innymi:

• Nawozy organiczne i polepszacze gleby – „Nawozy organiczne lub polepszacze gleby – nie należy wypasać zwierząt gospodarskich ani wykorzystywać zbiorów jako roślin na paszę przez co najmniej 21 dni po zastosowaniu.”
• Obornik i treść przewodu pokarmowego – „Obornik.”
• Próbki badawcze i diagnostyczne – „Do celów badawczych i diagnostycznych.”
• Próbki handlowe – „Próbka handlowa – nie do spożycia przez ludzi.”
• Przedmioty wystawowe – „Przedmiot wystawowy – nie do spożycia przez ludzi.”

Jednocześnie nie wolno pomijać tablic informacyjnych umieszczanych na naczepach lub kontenerach. Dzięki nim osoby odpowiedzialne za kontrolę, a także pracownicy firm logistycznych, którzy przeładują towar, mogą natychmiast rozpoznać typ ładunku i ewentualne ograniczenia z nim związane. Tablice powinny być czytelne, odporne na warunki atmosferyczne i umieszczone w sposób umożliwiający ich szybką identyfikację. Natomiast należy pamiętać, że w sytuacji transportu kombinowanego, np. drogowo-morskiego, obowiązują dodatkowe przepisy dotyczące oznaczenia jednostek ładunkowych na statkach. Dlatego warto regularnie sprawdzać aktualne regulacje i dostosowywać się do nich, aby uniknąć ewentualnych sankcji.

Znaczenie systemu TRACES w międzynarodowym transporcie UPPZ

System TRACES (Trade Control and Expert System) to platforma elektroniczna, która usprawnia wymianę informacji między służbami weterynaryjnymi oraz przedsiębiorcami działającymi w obszarze transportu zwierząt, produktów pochodzenia zwierzęcego i UPPZ. Dzięki niej wszystkie niezbędne dokumenty, takie jak certyfikaty zdrowia czy potwierdzenia przewozu, są gromadzone i weryfikowane w jednym miejscu. Ponadto system przyspiesza proces rejestracji oraz pozwala automatycznie powiadamiać właściwe organy o planowanych transakcjach i przewozach transgranicznych.

W kontekście międzynarodowego transportu UPPZ system TRACES pełni kluczową rolę, ponieważ ułatwia monitorowanie i kontrolę, a także zwiększa przejrzystość całego łańcucha dostaw. Dzięki niemu służby weterynaryjne mogą skuteczniej zarządzać ryzykiem i szybciej reagować na zagrożenia, co zabezpiecza zarówno przewoźników, jak i odbiorców. Dlatego każdy przedsiębiorca planujący transport UPPZ pomiędzy krajami UE powinien zadbać o rejestrację w TRACES. Jednocześnie odpowiednio wystawione dokumenty w tym systemie stanowią potwierdzenie zgodności przewozu z obowiązującymi przepisami i minimalizują potencjalne trudności na granicach.

Transport oraz procedura czyszczenia i dezynfekcji naczepy

Pojazd przeznaczony do transportu ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego (UPPZ) musi być suchy, czysty i wolny od obcych zapachów. Pojemniki używane do przechowywania UPPZ podczas transportu muszą być właściwie zabezpieczone i oznakowane zgodnie z wcześniej określonymi zasadami. Produkty te powinny być przewożone w odpowiedniej temperaturze, aby zapobiec potencjalnym zagrożeniom dla przyszłych użytkowników. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy materiały podda się przetworzeniu w ciągu 24 godzin od transportu – wówczas ten wymóg nie obowiązuje. Ponadto po każdym przewozie wymaga się dokładnego mycia i dezynfekcji pojazdu.

Prawidłowa procedura mycia i dezynfekcji naczepy kończy cały proces przewozu UPPZ. Jeśli zabrudzenia i pozostałości są nieodpowiednio usunięte, istnieje ryzyko zanieczyszczenia kolejnych ładunków i rozprzestrzenienia niebezpiecznych patogenów. W związku z tym przewoźnicy muszą przestrzegać wytycznych dotyczących środków czystości, właściwej temperatury wody oraz stosowania certyfikowanych preparatów dezynfekujących.

• Najpierw należy usunąć resztki ładunku i odpadów, używając do tego szczotek i odpowiedniej chemii.
• Następnie trzeba spłukać naczepę wodą pod ciśnieniem, co pomaga w pozbyciu się trudnych do usunięcia pozostałości.
• Kolejnym krokiem jest użycie środka dezynfekującego, który zgodnie z instrukcją producenta należy rozprowadzić równomiernie po całej powierzchni naczepy.
• Środek pozostawić na zalecany czas działania.
• Po zakończeniu dezynfekcji następuje ponowne spłukanie czystą wodą i osuszenie wnętrza.

W konsekwencji różnorodne drobnoustroje ulegają eliminacji i nie rozprzestrzenią się na następne ładunki. Regularne prowadzenie dokumentacji z procesu czyszczenia pomaga wykazać przestrzeganie wymogów higieny podczas ewentualnych kontroli. Ponadto pozwala uwzględnić istotne informacje o użytych środkach czystości i dezynfekcji w wewnętrznym systemie bezpieczeństwa.

Dokumentacja i kontrola jakości

Oznakowanie UPPZ jest ściśle powiązane z prowadzeniem szczegółowej dokumentacji przewozu. Przewoźnik powinien posiadać pełny zestaw dokumentów potwierdzających rodzaj ładunku, kategorię UPPZ, ilość, a także trasy transportu oraz dane o przeprowadzonych kontrolach. Co więcej, w celu skutecznego zarządzania jakością i bezpieczeństwem warto wdrożyć procedury wewnętrzne. Będą one zapewniać regularne weryfikacje oznakowania, dokumentów i stanu naczep.

Sprawna dokumentacja minimalizuje ryzyko konfliktów podczas kontroli, ponieważ umożliwia szybkie wykazanie przestrzegania wszelkich norm. Równie istotna jest prowadzenie kontroli jakości na każdym etapie transportu: od załadunku, poprzez przechowywanie i tranzyt, aż po rozładunek. Dlatego doświadczeni przewoźnicy wdrażają audyty wewnętrzne, aby skutecznie monitorować stan naczep, oznaczeń i prawidłowość danych w systemach takich jak TRACES. Z drugiej strony taka praktyka pozwala również optymalizować koszty i unikać potencjalnych kar finansowych za ewentualne uchybienia.

Szkolenia i odpowiednie kompetencje personelu

Nie można zapominać o roli, jaką odgrywa odpowiednio przeszkolony personel, który odpowiada za przygotowanie i realizację transportu UPPZ. Kierowcy, spedytorzy oraz pracownicy magazynów powinni rozumieć znaczenie właściwego oznakowania i wiedzieć, jak postępować w razie wykrycia nieprawidłowości. Dlatego wiele firm inwestuje w szkolenia z zakresu aktualnych przepisów, obsługi dokumentacji oraz zasad bezpieczeństwa i higieny. Dzięki temu podnosi się standard usług, a także ogranicza liczbę błędów prowadzących do ewentualnych kar.

Jednocześnie warto podkreślić, że szkolenia z zakresu „Oznakowanie UPPZ” zwykle uwzględniają praktyczne ćwiczenia dotyczące m.in. wypełniania dokumentów w systemie TRACES, odczytywania informacji na etykietach czy przeprowadzania wewnętrznej kontroli stanu naczepy. Z jednej strony takie podejście zapewnia odpowiednią jakość przewozów, a z drugiej przyczynia się do szybszego reagowania na ewentualne problemy w trakcie realizacji transportu. W rezultacie firma zyskuje rzetelną kadrę, która jest świadoma znaczenia właściwego oznakowania oraz przestrzegania norm sanitarno-weterynaryjnych.

Transport UPPZ wymaga ścisłego przestrzegania przepisów dotyczących oznakowania oraz dbałości o bezpieczeństwo na każdym etapie łańcucha dostaw. Właściwe oznaczenia i tablice informacyjne chronią przed ryzykiem pomyłek i sankcji, co więcej – ułatwiają pracę kontrolerom i służbom celnym. System TRACES staje się kluczowym narzędziem w międzynarodowym obrocie ubocznymi produktami pochodzenia zwierzęcego. Jest tak, ponieważ usprawnia komunikację między przedsiębiorcami i organami nadzorującymi. Istotnym elementem jest także procedura mycia i dezynfekcji naczepy, która zapobiega rozprzestrzenianiu się patogenów i zanieczyszczeń. Jednocześnie opłaca się pamiętać o dokumentacji oraz regularnych szkoleniach personelu. Zapewnia to najwyższe standardy realizacji transportu i pozwala uniknąć niepotrzebnych problemów prawnych. W efekcie przewoźnicy mogą rozwijać usługi w sposób zrównoważony, budując pozytywną reputację i zaufanie wśród kontrahentów.

Eksperci z OdpadyTransport.pl już od ponad dekady z powodzeniem pomagają firmom w zakresie organizacji przewozu odpadów i pozwoleń na transport odpadów. Jeśli masz jakiekolwiek pytania – skontaktuj się z nami!