Porządek musi być, czyli gospodarka odpadami po niemiecku

Niemcy są liderem w dziedzinie zarządzania odpadami, a ich systemy prawne ewoluują, by sprostać nowym wyzwaniom związanym z ochroną środowiska. W ostatnich latach rosnące naciski na zrównoważony rozwój i ochronę środowiska doprowadziły do zaostrzenia przepisów dotyczących transportu. W szczególności tego jak uzyskać pozwolenie na przewóz odpadów. Ma to na celu zwiększenie kontroli nad tym procesem oraz zapobieganie nielegalnym praktykom.

Transport odpadów jest kluczowym elementem systemu gospodarki odpadami w Niemczech. Ma on na celu zapewnienie bezpiecznego i efektywnego przemieszczania odpadów z miejsc ich wytwarzania do miejsc przetwarzania, recyklingu lub unieszkodliwiania. U naszych zachodnich sąsiadów, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, kwestie te są ściśle regulowane prawem, aby zapobiec niekontrolowanemu przewozowi, który mógłby stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego i środowiska.

Kontakt w sprawie pozwolenia na transport odpadów w Niemczech

e.nadolna@ekologistyka24.pl , +48 881 045 376

j.blazewicz@ekologistyka24.pl , +48 500 867 153

Pozwolenie na przewóz odpadów w Niemczech – podstawy prawne

Podstawowym aktem prawnym regulującym transport odpadów w Niemczech jest Kreislaufwirtschaftsgesetz (KrWG), czyli Ustawa o gospodarce cyrkularnej, która obowiązuje od 2012 roku. Ustawa ta reguluje zarządzanie odpadami, w tym ich zbieranie, transport, przetwarzanie oraz unieszkodliwianie. Głównym jej celem jest promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz minimalizacja negatywnego wpływu odpadów na środowisko.

Kluczowe przepisy dotyczące transportu odpadów w KrWG wskazują, że:

• Każdy przewoźnik musi uzyskać pozwolenie na przewóz odpadów – dotyczy to zarówno transportu krajowego, jak i transgranicznego
• Każda firma transportowa musi spełniać wymogi dotyczące dokumentacji – musi prowadzić szczegółową dokumentację dotyczącą rodzaju odpadów, ich ilości oraz miejsc przeznaczenia.
• Za naruszenie przepisów grożą surowe sankcje – w przypadku naruszenia przepisów, KrWG przewiduje surowe kary, w tym za brak odpowiednich zezwoleń lub fałszowanie dokumentacji.

Zmiany w przepisach dotyczących przewozu odpadów w Niemczech

Ostatnie lata przyniosły istotne zmiany w niemieckich przepisach dotyczących transportu odpadów, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa i przejrzystości tego procesu.

Nowelizacje KrWG wprowadziły bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące dokumentacji i raportowania transportu odpadów. Wprowadzono również surowsze kary za nieprzestrzeganie przepisów, co ma na celu zapobieganie nielegalnym praktykom w transporcie odpadów. Według Artykułu 69 wspomnianej ustawy każdy, kto celowo lub wyniku zaniedbania zbiera, transportuje, handluje lub pośredniczy w obrocie odpadami niebezpiecznymi bez zezwolenia podlega karze grzywny do 100 tys. €. W tym samym artykule mowa jest również o tym, że kto podaje niepełne lub nieprawdziwe informacje o posiadanym pozwoleniu na transport odpadów, może być ukarany grzywną do 10 tys. €. Obowiązek inspekcji posiadanej dokumentacji i przedstawienia niezbędnych informacji odpowiednim organom wynika natomiast z artykułu 47 przywoływanego dokumentu.

Nowe przepisy wprowadziły również konieczność prowadzenia elektronicznej ewidencji odpadów oraz raportowania każdego transportu do odpowiednich organów. Dzięki temu monitorowanie przepływu odpadów stało się bardziej przejrzyste i efektywne, co ułatwia identyfikację i eliminację nieprawidłowości.

Transgraniczny transport odpadów

Transport odpadów pomiędzy Niemcami a innymi krajami, zarówno wewnątrz Unii Europejskiej, jak i poza nią, podlega surowym regulacjom i wymaga przestrzegania określonych procedur.

W przypadku transgranicznego transportu odpadów, przewoźnicy muszą uzyskać odpowiednie zezwolenia zarówno w kraju pochodzenia, jak i w kraju przeznaczenia. Unijne Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów wprowadza szczegółowe zasady dotyczące transgranicznych przewozów. W zależności od rodzaju odpadów mogą być mniej (procedura informacyjna) lub bardziej skomplikowane (procedura notyfikacyjna) i wymagać dodatkowych informacji.

Istotne jest również prowadzenie szczegółowej dokumentacji po zakończonej dostawie. Wspomniane wcześniej przepisy mają zapewnić, że odpady przewozi się w sposób odpowiedzialny i zgodny z przepisami. To minimalizuje ryzyko ich nielegalnego składowania oraz innych naruszeń.

Wyzwania związane z nielegalnym transportem odpadów

Nielegalny transport odpadów stanowi poważne zagrożenie zarówno dla środowiska, jak i dla gospodarki. Tak w Niemczech, jak i w innych krajach Unii Europejskiej.

Skala problemu w Niemczech

Niemcy to jeden z krajów najlepiej radzących sobie z recyklingiem w UE. Nie ustrzegły się jednak problemu z nielegalnym transportem odpadów, które często trafiają na nielegalne składowiska lub są przetwarzane w sposób niezgodny z przepisami. Problem ten jest szczególnie istotny w kontekście transgranicznego przemieszczania odpadów, gdzie nielegalne praktyki mogą prowadzić do poważnych szkód środowiskowych. Przykładem takiej sytuacji może być sprawa z 2019 roku, gdy nielegalny transport elektrośmieci m. in. z Niemiec trafił do Ghany. Na szczęście podęto działania, mające na celu poprawę sytuacji. Głośno było również o przypadku nielegalnego składowania w Polsce odpadów przywiezionych z Niemiec. Wówczas celowo w dokumentach wpisano niewłaściwy kod odpadów.

Skutki nielegalnego transportu dla środowiska i gospodarki

Nielegalny transport odpadów prowadzi do poważnych konsekwencji, takich jak zanieczyszczenie gleby, wód gruntowych i powierzchniowych, a także powietrza. Dodatkowo, tego rodzaju działalność podważa zaufanie do legalnych firm transportowych i zakłóca funkcjonowanie rynku, co może prowadzić do strat ekonomicznych.

Działania zwalczające nielegalne praktyki

Oprócz działań na poziomie lokalnym, tj. zaostrzanie przepisów, ustalanie zasad transportu i raportowania, Niemcy angażują się również w działania międzynarodowe. Najważniejszym z nich jest Operacja Demeter.

W latach 90. i na początku XXI wieku świat zaczął zauważać skalę problemu nielegalnego handlu odpadami. Szczególnie po tym, jak media i organizacje ekologiczne zwróciły uwagę na przypadki, w których odpady z krajów rozwiniętych były wysyłane do krajów rozwijających się, często z naruszeniem międzynarodowych przepisów. Przypadki te powodowały poważne zagrożenia dla zdrowia publicznego i środowiska w miejscach, do których trafiały nielegalnie przemieszczane odpady.

W odpowiedzi na te problemy, Światowa Organizacja Celna (WCO) wraz z partnerami, takimi jak Interpol, zainicjowała operację “Demeter” w 2009 roku. Jej celem było wzmocnienie kontroli nad transgranicznym przepływem odpadów oraz skuteczniejsze egzekwowanie międzynarodowych regulacji. Niemcy uczestniczą w tej operacji od samego początku. Ostatnia jej edycja, Demeter VIII odbyła się w 2022 roku.

***

Niemcy to jeden z krajów w Europie, które najlepiej radzą sobie z recyklingiem. Jednak nie był w stanie ustrzec się przed problemem nielegalnych przewozów odpadów. Zarządzanie odpadami to dochodowy interes, który nie jest niestety pozbawiony ryzyka. Może właśnie dlatego szara strefa ma się w tym kraju wyjątkowo dobrze. Mimo działań ze strony rządu i UE, wciąż dochodzi do przypadków nielegalnych przewozów. Przestępcy wybierają drogę na skróty bo nie chcą grzęznąć w dokumentach. Prowadzi to do licznych naruszeń przepisów.

Większość z nich nie trafia jednak do mediów, więc trudno jest oszacować skalę problemu. Przewoźniku, jeśli bierzesz udział w transgranicznym przemieszczeniu odpadów nie możesz ulegać pokusie łatwego zarobku. Powinieneś postępować zgodnie z przepisami. Jeśli proces uzyskania pozwolenia na przewóz odpadów wydaje ci się zbyt skomplikowany, zgłoś się do firmy, która ma na tym polu ponad 10-letnie doświadczenie. W ten sposób unikniesz problemów i będzie miał pewność, że dokument, który otrzymasz, spełnia wszystkie wymogi.