Gospodarka odpadami – kto wypada lepiej, Holandia czy Włochy?

Gospodarka odpadami staje się jednym z najważniejszych elementów ochrony środowiska w XXI wieku. Różne kraje stosują odmienne podejścia do zarządzania odpadami, dostosowane do ich specyfiki kulturowej, infrastrukturalnej i prawnej. W niniejszym artykule porównamy ją w dwóch krajach europejskich: Holandii i Włoszech. Skupimy się na ich sukcesach, wyzwaniach, z którymi muszą się mierzyć, a także spróbujemy zidentyfikować podobieństwa w ich systemach zarządzania odpadami.

Gospodarka odpadami w Holandii

Tytułem wstępu

Holandia od lat stawia na zrównoważoną gospodarkę odpadami. Kraj ten posiada jeden z najbardziej zaawansowanych i efektywnych systemów zarządzania odpadami w Europie. Dzięki temu minimalizuje składowanie odpadów, kładąc nacisk na recykling oraz przekształcanie odpadów w energię. Holenderska polityka odpadowa opiera się na założeniach gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie odpady są traktowane jako surowce wtórne.

Państwo to wprowadziło wiele regulacji prawnych, które zachęcają mieszkańców i firmy do segregowania odpadów oraz minimalizowania ich wytwarzania. Holandia stawia również na innowacje, inwestując w nowoczesne technologie, które pozwalają na przetwarzanie coraz większej ilości odpadów w sposób efektywny i ekologiczny.

Sukces po holendersku

Jednym z największych sukcesów Holandii jest osiągnięcie bardzo wysokiego poziomu recyklingu. Różne źródła podają, że blisko 80% odpadów komunalnych jest tam ponownie przetwarzanych lub wykorzystywanych. Nie stało się to jednak z dnia na dzień. To efekt ciężkiej, systematycznej pracy trwającej od ponad 20 lat. Holandia jest również liderem w przetwarzaniu bioodpadów, co przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Innym ważnym osiągnięciem jest wprowadzenie systemu “Cradle to Cradle”. Opracował go na początku 2000 roku chemik Michael Braungart i architekt William McDonough. Zakłada on, by tworzyć produkty, które po użyciu mogą być w pełni ponownie wykorzystane, zamiast trafiać na śmietnik. W ten sposób materiały krążą w nieskończonym cyklu – część z nich wraca do natury, a część można użyć ponownie w kolejnych produktach.

W Holandii ta koncepcja stała się bardzo popularna i wpisuje się w krajowy plan, by do 2050 roku wyeliminować odpady. Dzięki C2C firmy projektują swoje produkty tak, by zużywać mniej surowców i tworzyć mniej odpadów. Procesy produkcji stają się bardziej ekologiczne, co sprzyja środowisku i ludziom. Dzięki temu podejściu Holandia staje się światowym liderem w walce z odpadami. Produkty są projektowane tak, aby to, co już niepotrzebne, mogło zostać użyte do czegoś nowego, co zmniejsza ilość odpadów i pozwala na efektywne zarządzanie zasobami.

Wyzwania w gospodarce odpadami w Holandii

Mimo licznych sukcesów, Holandia musi zmierzyć się z kilkoma wyzwaniami. Jednym z nich jest rosnąca ilość odpadów elektronicznych, które są trudne do przetworzenia. Wzrost konsumpcji elektroniki powoduje, że coraz więcej odpadów elektronicznych wymaga odpowiedniego zarządzania, co jest problematyczne ze względu na skomplikowaną strukturę tych produktów.

Innym wyzwaniem jest ograniczenie emisji CO2 ze spalarni odpadów. Chociaż są one bardziej ekologiczne niż składowiska, ich działanie wiąże się z emisją gazów cieplarnianych. Holandia stara się inwestować w technologie, które minimalizują te emisje, ale jest to proces długotrwały.

Gospodarka odpadami we Włoszech

Północ kontra południe

Włochy mają bardziej złożoną sytuację w zakresie gospodarki odpadami. Kraj ten charakteryzuje się dużymi różnicami regionalnymi w zarządzaniu odpadami. Na północy Włoch, w regionach takich jak Lombardia czy Emilia-Romania, systemy są bardziej zaawansowane i efektywne. Jednak na południu, szczególnie w regionach takich jak Kampania, występują poważne problemy z nielegalnym składowaniem odpadów oraz brakiem odpowiedniej infrastruktury.

Włoska gospodarka odpadami jest silnie zdecentralizowana, co oznacza, że zarządzanie odpadami leży głównie w gestii samorządów. Taki system często prowadzi do nierówności w efektywności zarządzania między regionami.

Nonna byłaby dumna

Pomimo regionalnych trudności, Włochy mają na swoim koncie znaczące sukcesy w zarządzaniu odpadami. W północnych regionach poziom recyklingu odpadów komunalnych wynosi około 60%, co jest wynikiem porównywalnym do innych rozwiniętych krajów europejskich. Statystyki pokazują, że we Włoszech w 2021 roku wskaźnik recyklingu odpadów komunalnych wynosił 51,3%, co stawia ten kraj powyżej średniej unijnej.

Na uwagę zasługuje również rozwój selektywnej zbiórki odpadów w niektórych włoskich miastach. W regionach takich jak Trentino-Alto Adige, wdrożono systemy, które znacznie zwiększyły poziom segregacji odpadów. Region ten kładzie duży nacisk na edukację ekologiczną. Mieszkańcy są informowani o zasadach segregacji, a także o korzyściach wynikających z recyklingu. Organizowane są kampanie społeczne, a także systemy motywacyjne, takie jak nagrody dla osób, które regularnie segregują odpady. To sprawia, że ludzie są bardziej świadomi i chętni do dbania o środowisko. Wysoka jakość segregacji przyczynia się do tego, że w niektórych miejscach regionu nawet 70% odpadów jest poddawane recyklingowi.

Dzięki swojemu górskiemu położeniu, region Trentino-Alto Adige musi radzić sobie z dodatkowymi wyzwaniami logistycznymi. Zwłaszcza w mniejszych, trudno dostępnych miejscowościach. Dlatego wprowadzane są tam elastyczne rozwiązania, jak mobilne punkty zbiórki odpadów. Region także aktywnie przetwarza bioodpady, zamieniając je na kompost lub biogaz, co dodatkowo redukuje ilość śmieci trafiających na składowiska.

Co jest jeszcze do zrobienia?

Największym wyzwaniem Włoch jest problem z zarządzaniem odpadami na południu kraju. Regiony takie jak Kampania są znane z problemów z nielegalnym składowaniem odpadów, co prowadzi do degradacji środowiska i problemów zdrowotnych dla mieszkańców. Niewystarczająca infrastruktura oraz brak skutecznego egzekwowania prawa to kluczowe bariery w poprawie sytuacji.

Kolejnym wyzwaniem jest rosnąca ilość odpadów plastikowych. Chociaż Włochy wprowadziły regulacje ograniczające użycie jednorazowych produktów plastikowych, ich egzekwowanie wciąż pozostaje problematyczne. Włoskie firmy oraz obywatele muszą podejść do tego problemu bardziej systematycznie, aby skutecznie ograniczyć ilość odpadów z tworzyw sztucznych.

Gospodarka odpadami w Holandii i we Włoszech – podobieństwa i różnice

Holandia i Włochy różnią się nie tylko podejściem do gospodarki odpadami, ale także wynikami, które osiągają. Holandia przetwarza około 80% swoich odpadów komunalnych, podczas gdy Włochy osiągają poziom 51,3%. Choć oba kraje stawiają na recykling, Holandia jest bardziej zaawansowana w technologii przetwarzania odpadów oraz wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań. Pod względem składowania odpadów, Holandia dąży do minimalizacji tej formy zagospodarowania odpadów – tylko około 1% odpadów komunalnych trafia na wysypiska. Tymczasem we Włoszech, zwłaszcza na południu, nadal odgrywają one dużą rolę w gospodarce.

Holandia, dzięki inwestycjom w innowacje, posiada rozbudowaną sieć spalarni, instalacji do recyklingu oraz centrów przetwarzania odpadów. Dzięki temu odpady są przekształcane w surowce wtórne lub energię. Włochy, choć podejmują podobne działania, napotykają na większe trudności z wdrażaniem nowoczesnych technologii, szczególnie w regionach o słabiej rozwiniętej infrastrukturze.

Oba kraje są zobowiązane do przestrzegania przepisów unijnych dotyczących gospodarki odpadami. Holandia stawia na silne regulacje, które wymagają od przedsiębiorstw odpowiedzialności za wytwarzane odpady i wspierają recykling. Włochy, mimo że mają podobne przepisy, często mają problem z ich egzekwowaniem, zwłaszcza w południowych regionach, co prowadzi do problemów z nielegalnym składowaniem.

***

Holandia i Włochy, mimo różnic, idą w tym samym kierunku – ku bardziej zrównoważonej gospodarce odpadami. Wspólne wyzwania, takie jak wzrost odpadów plastikowych czy konieczność redukcji emisji CO2, mogą skłonić oba kraje do współpracy w poszukiwaniu lepszych rozwiązań. W przyszłości kluczowe będzie dalsze inwestowanie w innowacje oraz wzmacnianie świadomości ekologicznej społeczeństw.