Redakcja OdpadyTransport.pl

W poniższym artykule dowiesz się, czym jest BALM (dawniej BAG) i jakie ma kompetencje w niemieckim transporcie drogowym. Przyglądamy się krok po kroku przebiegowi kontroli na drodze oraz temu, jakie dokumenty musi okazać kierowca. Omawiamy najczęstsze naruszenia i wysokość kar, a także podstawowe prawa i obowiązki podczas czynności inspekcyjnych. Na koniec znajdziesz praktyczne wskazówki, jak przygotować kierowcę i pojazd, by ograniczyć ryzyko problemów.

Czym jest BALM (BAG) i za co odpowiada?

BAG (Bundesamt für Güterverkehr) to niemiecki Federalny Urząd ds. Transportu Towarowego. Instytucja czuwa nad przestrzeganiem przepisów w transporcie drogowym na terenie Niemiec. Od 2023 roku urząd funkcjonuje pod nową nazwą BALM (Bundesamt für Logistik und Mobilität). Wielu przewoźników wciąż używa jednak dawnej nazwy BAG. Zakres odpowiedzialności tej służby, czyli odpowiednika polskiego ITD, jest bardzo szeroki. Inspektorzy monitorują m.in. czas pracy kierowców oraz obowiązek uiszczania opłat drogowych. Sprawdzają także wymagane dokumenty przewozowe i posiadanie licencji oraz zezwoleń transportowych. BALM dba o bezpieczeństwo na drogach i o uczciwą konkurencję w branży transportowej.

Nie jest tajemnicą, że kontrole BALM są szczegółowe i przeprowadzane z niemiecką skrupulatnością. Federalny Urząd ds. Transportu zatrudnia tysiące pracowników. Każdego dnia prowadzi działania inspekcyjne na autostradach oraz drogach krajowych. Kontrolerzy konsekwentnie nakładają kary na przewoźników naruszających przepisy. Co roku służby BALM sprawdzają ponad 80 000 ciężarówek z zagranicy. W większości wykrywają usterki lub naruszenia, a około 25% skontrolowanych pojazdów jest odholowywanych z trasy. Takie statystyki pokazują, że niemieckie inspektoraty bardzo poważnie egzekwują przepisy. W efekcie wielu polskich kierowców obawia się kontroli BALM. Warto jednak poznać ich przebieg i wymagania. To pozwoli przygotować się zawczasu i uniknąć problemów.

Jak przebiega kontrola BALM na drodze?

Procedura drogowej kontroli BALM jest schematyczna i przewidywalna. Pojazd służbowy (niebieski bus) wyświetla komunikat „Bitte folgen” (proszę jechać za mną), po czym inspektor zwykle zatrzymuje pojazd do kontroli. Kierowca musi niezwłocznie, ale bezpiecznie, zjechać za pojazdem służbowym na wskazane miejsce kontroli. Następuje pierwszy kontakt. Inspektor, często w parze z drugim funkcjonariuszem, przedstawia się i informuje o ogólnej kontroli drogowej. Potem stanowczo, lecz uprzejmie, prosi o podstawowe dokumenty. Padają wtedy słowa np.: „Guten Tag. Allgemeine Verkehrskontrolle. Ihre Fahrzeugpapiere, Führerschein und Fahrerkarte, bitte.” Oznaczają one: „Dzień dobry, rutynowa kontrola ruchu, proszę o dokumenty pojazdu, prawo jazdy i kartę kierowcy”. Kierowca przekazuje wymagane dokumenty i w ten sposób rozpoczyna właściwą kontrolę.

Weryfikacja dokumentów stanowi pierwszy etap. Inspektorzy często zabierają komplet dokumentów kierowcy oraz pojazdu do swojego busa. Tam przy użyciu laptopa dokładnie je analizują. Sprawdzają ważność prawa jazdy i uprawnień. Weryfikują też dowód rejestracyjny ciężarówki, aktualność badań technicznych, posiadane zezwolenia oraz dokumenty przewozowe. Równolegle analizują dane z tachografu. Ten etap jest kluczowy dla przebiegu kontroli. Funkcjonariusz odczytuje kartę kierowcy oraz pamięć tachografu i sprawdza ostatnie 28 dni. Szuka przekroczeń czasu jazdy, skróconych odpoczynków lub innych naruszeń regulacji (WE nr 561/2006).

W tym czasie drugi inspektor ogląda pojazd. Chodzi o sprawdzenie stanu technicznego ciężarówki. Kontrolują m.in. oświetlenie, stan ogumienia i zawieszenia. Zwracają uwagę na ewentualne wycieki płynów eksploatacyjnych oraz na stan hamulców. Często proszą także o otwarcie naczepy. Oceniają wtedy sposób zabezpieczenia ładunku i to, czy pasy, kliny oraz maty antypoślizgowe zastosowano prawidłowo. Po zebraniu wszystkich informacji następuje zakończenie kontroli. Inspektor zwraca dokumenty kierowcy i ogłasza wynik. Gdy nie stwierdzi uchybień, mówi: „Alles in Ordnung. Gute Fahrt!” (wszystko w porządku, szerokiej drogi). W razie nieprawidłowości przedstawia je wraz z konsekwencjami, np. mandatem czy zakazem dalszej jazdy.

Dokumenty wymagane podczas kontroli

Podczas kontroli drogowej w Niemczech kierowca musi okazać szereg obowiązkowych dokumentów. Ich kompletność i prawidłowość są kluczowe. Przede wszystkim sprawdzają dokumenty osobiste i pojazdu: dowód tożsamości kierowcy oraz prawo jazdy odpowiedniej kategorii. Weryfikują także dowód rejestracyjny pojazdu, który potwierdza dopuszczenie ciężarówki do ruchu oraz aktualne badanie techniczne. Niezbędne jest również potwierdzenie ważnego ubezpieczenia OC pojazdu.

Kierowca powinien mieć ponadto dokument potwierdzający uprawnienia przewoźnika. Najczęściej chodzi o licencję wspólnotową UE na transport międzynarodowy lub odpowiednie zezwolenia, np. na przewozy dwustronne albo kabotażowe. Kolejna kategoria to dokumentacja przewozowa dotycząca ładunku. W praktyce inspektorzy wymagają prawidłowo wypełnionego listu przewozowego CMR. Dopuszczalny jest też inny dokument przewozowy, np. zlecenie przewozu. Musi zawierać komplet danych o ładunku, nadawcy, odbiorcy oraz trasie.

Dodatkowe dokumenty i porządek w papierach

Jeśli transport wymaga dodatkowych certyfikatów lub pozwoleń, również trzeba je okazać. Przykładem jest świadectwo ADR przy przewozie towarów niebezpiecznych wraz z kartą szkolenia ADR kierowcy. Czasem potrzebny będzie wypis z zezwolenia na przewóz odpadów. Inspektorzy sprawdzają także polisy ubezpieczeniowe. Chodzi o obowiązkowe OC przewoźnika oraz często OCP (ubezpieczenie ładunku), szczególnie gdy przepisy lub umowa z klientem tego wymagają. Oprócz tego kontrolerzy mogą poprosić o inne dokumenty wynikające z przepisów szczegółowych. Na przykład o zaświadczenie o delegowaniu kierowcy w systemie IMI (Internal Market Information System), protokół zabezpieczenia ładunku (np. certyfikat DIN EN 12642 Code XL dla zabudowy pojazdu) czy dowód uiszczenia niemieckiego myta, np. wydruk z Toll Collect lub potwierdzenie prawidłowej konfiguracji urządzenia OBU.

Wszystkie dokumenty warto mieć posegregowane i łatwo dostępne. Najlepiej przygotować je w wersji polskiej oraz, o ile to możliwe, w tłumaczeniu na język niemiecki. Taki porządek usprawnia kontrolę i robi dobre wrażenie na inspektorach. Co więcej, może pozytywnie wpłynąć na przebieg czynności.

Najczęstsze naruszenia i błędy przewoźników

Niemieckie służby bardzo często wykrywają podobne uchybienia. Znajomość tych naruszeń pozwala lepiej się przygotować i ich uniknąć. Pierwszą grupę stanowią przewinienia związane z czasem pracy kierowców. Przewoźnicy nagminnie przekraczają dopuszczalny dzienny czas jazdy lub pomijają wymagane przerwy. Przykładem jest brak 45-minutowej pauzy po 4,5 godzinach jazdy. Innym typowym przypadkiem jest wydłużenie dnia pracy ponad normę. Równie często stwierdzają nieprawidłowości w odpoczynkach tygodniowych. Chodzi np. o odbieranie regularnego, 45-godzinnego odpoczynku w kabinie ciężarówki, czego przepisy zabraniają.

Kolejnym naruszeniem jest manipulowanie tachografem lub jego nieprawidłowa obsługa. Kierowca czasem jedzie bez zalogowanej karty kierowcy lub nie wykonuje manualnych wpisów, np. przy przekraczaniu granicy. Zdarza się też, że firma nie zgrywa danych z tachografu w wymaganym terminie. Każda z tych sytuacji może skończyć się mandatem. BALM nakłada również kary za niedopełnienie opłat drogowych. Dotyczy to np. błędnej konfiguracji urządzenia pokładowego OBU Toll Collect, złego rodzaju pojazdu zadeklarowanego w systemie albo całkowitego braku uiszczenia myta przed wjazdem na płatną drogę. Nie można zapominać o formalnościach przewozowych. Braki w dokumentacji, choćby brak listu CMR lub niekompletne dane w zleceniu, należą do topowych uchybień. Podobnie działa brak wymaganej licencji lub zezwolenia na dany przewóz, w tym kabotaż bez spełnienia wymogów rozporządzenia 1072/2009. W razie braku uprawnień odpowiada nie tylko kierowca. Odpowiedzialność ponosi przede wszystkim przewoźnik organizujący transport.

Naruszenia techniczne, ekologia i zakazy ruchu

Drugą kategorię stanowią naruszenia techniczne oraz te związane ze stanem pojazdu. BALM skrupulatnie weryfikuje kwestie dopuszczalnej masy i wymiarów. Przeładowanie ciężarówki ponad limit, np. przekroczenie nacisków na osie lub dopuszczalnej masy całkowitej (DMC), to częste naruszenie. Podobnie bywa z ciągnięciem zbyt ciężkiej przyczepy przekraczającej dopuszczalne parametry. Inspektorzy kontrolują także zabezpieczenie ładunku. Jeżeli ładunek nie jest odpowiednio unieruchomiony, np. pasy są zbyt luźne lub poskręcane albo brakuje mat antypoślizgowych, uznają to za poważne naruszenie bezpieczeństwa.

Często wykrywają też zły stan techniczny pojazdu. Chodzi m.in. o zużyte opony poniżej minimalnego bieżnika, wycieki oleju lub paliwa z silnika oraz usterki układu hamulcowego czy kierowniczego. Takie defekty wciąż się zdarzają, a BALM skutecznie je wychwytuje. Warto pamiętać o normach ekologicznych. Próby manipulacji systemami redukcji spalin, np. stosowanie emulatorów AdBlue, oraz działania powodujące przekroczenie dopuszczalnych emisji i hałasu spotykają się z bardzo surowym podejściem. Wreszcie, BALM kontroluje przestrzeganie różnych zakazów ruchu. Dotyczy to np. jazdy w niedziele i święta, a także zakazów dla ciężarówek w określonych godzinach lub strefach. Każde stwierdzone naruszenie – czy to „papierowe”, czy techniczne – kończy się mandatem. W poważniejszych przypadkach pojawiają się dodatkowe konsekwencje, takie jak nakaz usunięcia usterki na miejscu, zakaz dalszej jazdy czy zatrzymanie dowodu rejestracyjnego.

Wysokość kar za najczęstsze naruszenia

Kary nakładane przez BALM (dawniej BAG) potrafią być dotkliwe finansowo. Niemcy nie pobłażają wykroczeniom, które wpływają na bezpieczeństwo ruchu i warunki konkurencji. Warto wiedzieć, że mandaty często nakładają solidarnie na kierowcę i przewoźnika (firmę). Co więcej, stawka dla przedsiębiorcy bywa nawet kilkukrotnie wyższa niż dla kierującego.

• Przekroczenie czasu jazdy (do 1 godziny ponad limit dzienny)
  – Kierowca: ok. 60 €
  – Firma: ok. 180 €
  – Każda kolejna rozpoczęta godzina: +60 €
• Skrócenie odpoczynku dziennego (z 11 godzin o 1 godzinę)
  – Kierowca: ok. 60 €
  – Firma: ok. 180 €
• Odpoczynek tygodniowy w kabinie (45-godzinna pauza w pojeździe)
  – Kierowca: ok. 500 €
  – Firma: ok. 1500 €
• Nieopłacony Maut (opłata drogowa)
  – Kara zależna od skali uchybienia
  – W skrajnych przypadkach: kilka tysięcy euro
• Nieprawidłowości w dokumentach lub brak licencji
  – Od ok. 100 € wzwyż
• Nielegalny kabotaż
  – Kierowca: ok. 1000 €
  – Firma: ok. 3000 €
• Brak zgłoszenia kierowcy w systemie IMI
  – Przedsiębiorca: ok. 1500 €
• Nieprawidłowe zabezpieczenie ładunku
  – Kierowca: 60 € + 1 punkt karny
• Przeciążenie pojazdu (5–10%)
  – Kierowca: ok. 80 € + 1 punkt karny
  – Firma: ok. 140 €
• Manipulacja systemem AdBlue
  – Grzywna do 20 000 €

Warto podkreślić, że zagraniczny przewoźnik zwykle uiszcza na miejscu kaucję na poczet kary. W praktyce inspektor często nakłada tzw. kaucję gwarancyjną (Sicherheitsleistung) na przyszłe postępowanie. Jej wysokość odpowiada łącznej przewidywanej karze dla kierowcy i firmy. Kaucję należy uiścić na miejscu kontroli, kartą lub gotówką. W przeciwnym razie ciężarówka pozostanie unieruchomiona na parkingu do czasu uregulowania kwoty.

Aspekty prawne kontroli BALM

Warto znać swoje prawa i obowiązki podczas kontroli BALM, aby świadomie zachować się w jej trakcie i ewentualnie skorzystać z procedur odwoławczych. Przede wszystkim kierowca ma obowiązek współpracować z inspektorami. Musi podać swoje dane, okazać wymagane dokumenty oraz udzielić podstawowych informacji o przedsiębiorstwie i ładunku. Nie wolno utrudniać czynności ani odmawiać okazania dokumentów. Takie zachowanie tylko pogorszy sytuację.

Jednocześnie kierowca może nie podpisywać dokumentów pokontrolnych i nie przyznawać się do winy na miejscu zdarzenia. Jeśli nie zgadza się z ustaleniami kontroli, np. uważa mandat za niesłuszny, ma prawo odmówić podpisu pod protokołem. Inspektor odnotuje ten fakt i nie może zmusić do złożenia podpisu. Takie działanie bywa zasadne, gdy planujemy odwołanie od nałożonej kary. Trzeba jednak zachować formę. Warto uprzejmie poinformować kontrolera o swoim stanowisku i unikać kłótni.

Odwołanie i wsparcie prawne

Jeżeli inspektor nałoży mandat, dalsze kroki obejmują postępowanie administracyjne. W przypadku polskich firm, po zapłaceniu kaucji na miejscu, właściwa decyzja administracyjna (Bußgeldbescheid) przychodzi pocztą. Odwołanie od decyzji jest możliwe. Należy je wnieść na piśmie, w języku niemieckim, w terminie 14 dni od doręczenia mandatu. Pismo odwoławcze musi zawierać dane sprawy oraz uzasadnienie prawne lub proceduralne naszych racji. Samo odwołanie nie wstrzymuje automatycznie egzekucji kary, dlatego równolegle warto złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji.

W postępowaniu odwoławczym pomaga współpraca z wyspecjalizowaną kancelarią prawną, która zna niemieckie realia transportowe. Taki partner minimalizuje ryzyko błędów formalnych i zwiększa szanse na pozytywny wynik. Z punktu widzenia prawa transportowego mandat od BALM to kara administracyjna. Obciąża ona zarówno kierowcę, jak i firmę, a czasem także zarządzającego transportem. Poważne naruszenia, np. rażące zagrożenie bezpieczeństwa, mogą przynieść dodatkowe sankcje. Chodzi o zakaz kontynuowania jazdy lub wszczęcie odrębnego postępowania karnego. Na co dzień jednak przy typowych kontrolach administracyjnych kluczowe są terminy i poprawność procedur. Dzięki temu, nawet w razie kary, mamy realną szansę na skuteczne odwołanie.

Praktyczne wskazówki dla kierowcy i przewoźnika

Dobre przygotowanie stanowi podstawę pomyślnego przejścia kontroli BALM. Przewoźnik powinien zadbać o komplet działań jeszcze przed wyjazdem. Po pierwsze, należy przygotować kompletną dokumentację. Upewnij się, że kierowca ma przy sobie wszystkie wymienione wyżej dokumenty, czyli prawo jazdy, dowód rejestracyjny, licencję, CMR i inne. Sprawdź ich aktualność oraz zgodność ze stanem faktycznym. Warto przygotować kierowcy zbindowany segregator lub teczkę z posegregowanymi dokumentami. Dzięki temu w razie kontroli szybko przekaże je inspektorowi, bez nerwowego szukania. Po drugie, stan techniczny pojazdu i ładunku. Zadbaj o bieżące przeglądy ciężarówki oraz sprawdzenie hamulców, świateł i ogumienia przed wyjazdem. Ponadto zwróć szczególną uwagę na załadunek i zamocowanie towaru. Należy używać odpowiedniej liczby pasów, zabezpieczać ładunek klinami i matami, a przed ruszeniem sprawdzić, czy nic się nie przesuwa.

Dobrze zabezpieczony ładunek zwiększa bezpieczeństwo i chroni przed mandatem. Przewoźnicy mogą wyposażyć kierowców w dwujęzyczne ściągawki z najważniejszymi zwrotami po niemiecku. Proste frazy związane z kontrolą, np. pytania o dokumenty lub dane firmy, ułatwią komunikację. Co więcej, pokażą inspektorowi przygotowanie kierowcy. Podczas samej kontroli kluczowe jest odpowiednie zachowanie. Warto zachować kulturę osobistą – uprzejmość i opanowanie zawsze działają na korzyść. Kierowca powinien spokojnie wykonywać polecenia inspektora. Należy okazać wymagane dokumenty i udzielać rzeczowych odpowiedzi. Nie warto wdawać się w kłótnie, szukać wymówek ani obarczać winą innych osób, np. spedytora lub załadowcę. Tłumaczenia i usprawiedliwienia na miejscu zwykle nie pomagają. Często wręcz pogarszają sytuację.

Wsparcie zewnętrzne i rozliczenie na miejscu

Jeśli bariera językowa utrudnia zrozumienie przebiegu kontroli, kierowca ma prawo poprosić o kontakt z osobą, która mu pomoże. Może to być prawnik lub ktoś z firmy znający język. W razie stwierdzenia naruszeń warto wszystko dokumentować. Warto wykonać zdjęcia wykrytych usterek lub dokumentów, które budzą wątpliwości. Gdy mandat wydaje się niesłuszny, nie przyznawaj się do winy ustnie ani pisemnie na miejscu. Zamiast tego kierowca może spokojnie odmówić podpisania protokołu, a wyjaśnienia złożyć później, po konsultacji ze specjalistami. Z drugiej strony, gdy faktycznie zawiniliśmy i kara jest zasłużona, rozsądnie będzie uregulować mandat od razu. Służy do tego kaucja na miejscu kontroli. Pozwala to uniknąć dalszego postępowania i szybko zakończyć sprawę. Po opłaceniu grzywny inspektorzy zwykle od razu pozwalają ruszyć w dalszą drogę. Kierowca powinien być więc przygotowany na taką ewentualność. Dobrze, aby miał dostęp do firmowej karty płatniczej lub gotówki.

Nieoceniona bywa też współpraca z doświadczoną spedycją lub służbami wsparcia. Profesjonalna firma spedycyjna pomaga zadbać o formalności przed wyjazdem. Sprawdzi poprawność dokumentów oraz wypełnienie zgłoszeń do systemu Toll Collect czy IMI. Doradzi również kierowcy, jak zachować się w razie kontroli. Często zapewnia całodobowe wsparcie. Kierowca w trakcie kontroli może skontaktować się z dyspozytorem lub prawnikiem. Taka osoba w języku niemieckim wyjaśni wątpliwości inspektora lub pomoże rozwiązać problem. Taka pomoc „na odległość” jest szczególnie cenna, gdy w grę wchodzi uniknięcie wysokiej kary czy opóźnienia dostawy. Podsumowując: spokój, profesjonalizm i pełna dokumentacja to najlepsza recepta na bezproblemową kontrolę BALM. Im bardziej przygotowany i profesjonalny kierowca, tym szybciej kontrola się skończy. Często ograniczy się wtedy do rutynowej formalności.

Podsumowanie

Kontrola drogowa BALM (dawniej BAG) w Niemczech nie musi spędzać snu z powiek polskim przewoźnikom, o ile podejdziemy do tematu odpowiedzialnie. Niemieccy inspektorzy słyną z dokładności, ale działają według jasno określonych procedur. Wiedząc, czego się spodziewać, możemy zminimalizować stres i ryzyko. Kluczem pozostaje przygotowanie. Chodzi o kompletną i uporządkowaną dokumentację, sprawny pojazd, przestrzeganie czasu pracy oraz znajomość podstawowych wymagań prawnych. Współpraca z doświadczoną spedycją i szkolenie kierowców z zasad kontroli znacząco zmniejszają szansę na kosztowne komplikacje podczas rutynowej kontroli. Pamiętajmy, że celem BALM nie jest utrudnianie życia przewoźnikom, lecz zapewnienie bezpieczeństwa na drogach i równych warunków prowadzenia działalności. Jeśli pokażemy, że respektujemy te zasady, kontrola zakończy się szybko hasłem „Gute Fahrt!”. Potem pojedziemy dalej bez przykrych konsekwencji.

Eksperci z OdpadyTransport.pl już od ponad dekady z powodzeniem pomagają firmom w zakresie organizacji przewozu odpadów i pozwoleń na transport odpadów. Jeśli masz jakiekolwiek pytania – skontaktuj się z nami!

Glosariusz pojęć

• BALM (Bundesamt für Logistik und Mobilität) – federalny urząd w Niemczech kontrolujący transport drogowy (następca BAG).
• BAG (Bundesamt für Güterverkehr) – poprzednia nazwa BALM, wciąż używana potocznie.
• Kontrola drogowa BALM – rutynowa inspekcja dokumentów, tachografu, stanu pojazdu i ładunku; może zakończyć się mandatem lub zakazem jazdy.
• Tachograf / Karta kierowcy – urządzenie i nośnik danych rejestrujące czasy jazdy/odpoczynku; inspektor sprawdza zwykle ostatnie 28 dni.
• CMR (list przewozowy) – podstawowy dokument przewozowy w transporcie międzynarodowym; musi zawierać pełne dane ładunku i trasę.
• Licencja wspólnotowa UE – uprawnienie przewoźnika do wykonywania międzynarodowego transportu drogowego w UE.
• Kabotaż – przewóz towarów pojazdem zarejestrowanym w innym kraju, wykonywany w obrębie Niemiec; ściśle limitowany (rozp. 1072/2009).
• IMI (Internal Market Information System) – system zgłoszeń delegowania kierowców; brak zgłoszenia = kara dla przedsiębiorcy.
• Maut – niemiecka opłata drogowa dla pojazdów ciężarowych.
• OBU Toll Collect – pokładowe urządzenie do naliczania Maut; błędna konfiguracja = mandat.
• ADR – przepisy dot. przewozu towarów niebezpiecznych; wymagają świadectw pojazdu i szkolenia kierowcy.
• OCP / OC przewoźnika – ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika; często weryfikowane podczas kontroli.
• DIN EN 12642 Code XL – norma (certyfikat) potwierdzająca wytrzymałość zabudowy pod kątem mocowania ładunku.
• Zabezpieczenie ładunku – pasy, kliny, maty antypoślizgowe i techniki unieruchomienia ładunku; ich brak = poważne naruszenie.
• DMC / naciski na osie – dopuszczalna masa całkowita i limity nacisków; ich przekroczenie grozi karą i zakazem jazdy.
• Regularny odpoczynek tygodniowy – min. 45 h; nie może być odbierany w kabinie w Niemczech (i generalnie w UE).
• Pauza 45 minut – obowiązkowa przerwa po 4,5 h jazdy (może być dzielona 15+30).
• Emulator AdBlue – nielegalne urządzenie oszukujące system redukcji emisji; grożą wysokie grzywny.
• Sicherheitsleistung (kaucja gwarancyjna) – kaucja płacona na miejscu przez zagranicznego przewoźnika na poczet kary.
• Bußgeldbescheid – decyzja administracyjna o nałożeniu kary, doręczana pocztą; od niej można się odwołać.

FAQ