Holendrzy wytwarzają mniej odpadów komunalnych. Jak to wpłynie na ich gospodarkę?

Działania Holendrów, dążące do zmniejszenia ilości produkowanych odpadów, mogą się okazać mieczem obosiecznym, wymierzonym w ich gospodarkę. System zarządzania odpadami w tym kraju polega bowiem w dużej mierze na stabilnych dostawach takich materiałów. Kiedy więc będzie ich spływało mniej, wzrośnie zapotrzebowanie na import z innych krajów UE.

Holandia od lat redukuje ilość wytwarzanych odpadów komunalnych. Według danych Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), holenderskiego odpowiednika naszego GUS-u, w 2023 roku przeciętny Holender wytworzył 456 kg odpadów komunalnych. To spadek o kilka procent w stosunku do poprzednich lat, ale zmniejszenie produkcji odpadów w Holandii nie jest przypadkiem. Wynika z celowej polityki ekologicznej i innowacyjnych rozwiązań, które mają na celu minimalizację wpływu na środowisko. Przyjrzyjmy się bliżej, dlaczego Holendrzy generują coraz mniej odpadów i jakie są tego konsekwencje. I czy jeśli chodzi o transport odpadów Holandia będzie od niego zależna czy też sama poradzi sobie z ich deficytem?

“Ladder van Lansink” – lista priorytetów w postępowaniu z odpadami

Jednym z najważniejszych narzędzi, które pozwoliły Holandii skutecznie redukować ilość odpadów, jest hierarchia zarządzania odpadami, znana jako “Ladder van Lansink”. Wprowadzona w latach 70. XX wieku, ta koncepcja ustala priorytety dotyczące postępowania z odpadami, kładąc nacisk na zapobieganie ich powstawaniu, a dopiero na końcu na ich składowanie. Hierarchia składa się z kilku poziomów, które kierują procesem gospodarowania odpadami w sposób najbardziej zrównoważony:

1. Zapobieganie powstawaniu odpadów – najważniejszy etap w “Ladder van Lansink”. Skupia się na minimalizacji produkcji odpadów już na etapie projektowania produktów i konsumpcji.
2. Ponowne użycie – produkty są wykorzystywane wielokrotnie, zanim staną się odpadami.
3. Recykling – gdy produkt nie może być już ponownie użyty, jego surowce są poddawane recyklingowi i używane do produkcji nowych przedmiotów.
4. Odzysk energetyczny – odpady, które nie mogą być przetworzone, są spalane z odzyskiem energii.
5. Składowanie – ostateczność, która w Holandii ograniczana jest do minimum.

Ta hierarchia pozwoliła Holandii nie tylko zmniejszyć ilość odpadów, ale także promować bardziej zrównoważone zachowania konsumpcyjne w społeczeństwie.

System PAYT kluczem do sukcesu

W Holandii dużą rolę w zmniejszaniu ilości wytwarzanych odpadów odgrywa system “Pay as You Throw” (PAYT). Jest to system, który bezpośrednio wiąże koszty odbioru odpadów z ich ilością. Mieszkańców zachęca się do segregacji i minimalizowania tzw. odpadów resztkowych (takich, które nie mogą być poddane recyklingowi), ponieważ za każdą wyrzuconą jednostkę płacą proporcjonalną opłatę.

Mechanizmy PAYT obejmują:

• Opłaty za wagę: W niektórych gminach Holandii mieszkańcy płacą za ilość wyrzucanych odpadów resztkowych na podstawie ich wagi.
• Opłaty za ilość pojemników: W innych regionach płaci się za liczbę pojemników z odpadami resztkowymi, które są opróżniane.

Dzięki PAYT mieszkańcy mają bezpośrednią motywację do ograniczania ilości śmieci. W 2023 roku przeciętny Holender wytworzył o 2% mniej odpadów resztkowych niż w 2022 roku, co wskazuje na skuteczność systemu​.

Jak Holandia przetwarza swoje odpady?

Holandia ma jeden z najbardziej zaawansowanych systemów gospodarowania odpadami w Europie. Kraj ten koncentruje się na minimalizacji ilości odpadów trafiających na wysypiska, promując recykling, odzysk materiałowy i energetyczny. W 2023 roku Holandia wytworzyła średnio 456 kg odpadów komunalnych na mieszkańca, z czego 178 kg to odpady resztkowe​, czyli takie, których nie można poddać recyklingowi. Co ważne, większość tych odpadów jest przetwarzana w sposób, który minimalizuje ich negatywny wpływ na środowisko.

Holandia systematycznie zmniejsza ilość odpadów trafiających na wysypiska. W 2022 roku zaledwie 6% odpadów komunalnych zostało zdeponowanych na wysypiskach. Reszta została poddana recyklingowi, odzyskowi materiałowemu lub energetycznemu. W 2023 roku szacuje się, że:

• około 57,5% odpadów komunalnych poddano recyklingowi lub kompostowaniu
• 38% odpadów przekształcono w energię w procesie spalania​

Spalarnie odpadów w Holandii są zaawansowanymi technologicznie instalacjami, które nie tylko eliminują te materiały, ale również dostarczają energię elektryczną oraz ciepło dla lokalnych sieci ciepłowniczych.

Transport odpadów – Holandia – aktualna sytuacja i perspektywy

Holandia, mając nowoczesną infrastrukturę do odzysku energii z odpadów, od lat importuje je z innych krajów. Głównymi dostawcami są Wielka Brytania, Niemcy i Belgia. W 2020 roku zaimportowano ponad 1,1 mln ton odpadów komunalnych. Liczba ta wzrosła do 1,3 mln ton w 2021 roku oraz do 1,4 mln ton w roku kolejnym​. Importowane odpady wykorzystuje się w holenderskich spalarniach, aby utrzymać wysoką efektywność tych instalacji, które potrzebują surowca do generowania energii.

W przyszłości Holandia prawdopodobnie będzie coraz bardziej zależna od importu odpadów. Wszystko dlatego, że kraj ten systematycznie zmniejsza ilość wytwarzanych wewnętrznie odpadów resztkowych. Spalarnie trzeba stale zaopatrywać w materiał, aby mogły pracować na pełnych obrotach, a ponieważ Holandia skutecznie redukuje swoje odpady, zwiększa się potrzeba importu odpadów z zagranicy.

Czy Holandia będzie musiała importować więcej odpadów?

Wszystko wskazuje na to, że tak. Holenderski system odzysku energii z odpadów działa z dużą wydajnością. Oznacza to, że kraj ten potrzebuje stałego dopływu odpadów do swoich spalarni. Z danych wynika, że ilość odpadów importowanych z zagranicy rośnie z roku na rok, a trend ten może się utrzymać. W 2023 roku Holandia zaimportowała podobną ilość odpadów co w poprzednich latach, ale jeśli kraj będzie dalej zmniejszać ilość odpadów resztkowych, to zależność od importu może wzrosnąć.​

Import odpadów z zagranicy jest korzystny z punktu widzenia Holandii, gdyż pozwala na pełne wykorzystanie możliwości spalania z odzyskiem energii. Jednocześnie, inne kraje mogą pozbywać się swoich nadmiarowych odpadów w sposób bardziej zrównoważony niż poprzez ich składowanie. Unijna zasada bliskości nakłada bowiem na kraje Wspólnoty obowiązek przetwarzania odpadów komunalnych “u siebie”. Kiedy jednak moce przerobowe danego kraju są niewystarczające, znajdą się państwa – jak właśnie Holandia – które chętnie przyjmą nadwyżkę nieczystości.

Wnioski

Holandia staje się wzorem do naśladowania w zakresie gospodarki odpadami. Dzięki skutecznemu wdrażaniu hierarchii “Ladder van Lansink” i systemowi PAYT, kraj ten konsekwentnie redukuje ilość wytwarzanych odpadów, jednocześnie zwiększając poziom recyklingu i odzysku energii. Jednak zmniejszenie ilości odpadów wytwarzanych wewnętrznie sprawia, że jeśli chodzi o transport odpadów Holandia będzie coraz bardziej zależna od dostaw z innych krajów UE. Wszystko bo to, by utrzymać efektywność swojego systemu odzysku energii. Kluczowe będą najbliższe tygodnie i lata. Ale po co tyle czekać, skoro już teraz możesz znaleźć rzetelnego przewoźnika, który dostarczy odpady do Holandii szybko i sprawnie. Przejrzyj przygotowane przez nas bazy przewoźników dedykowane polskim lub zagranicznym producentom odpadów, szukającym firm transportowych. A jeśli sam jesteś przewoźnikiem, zapisz się do naszych baz i daj się zauważyć potencjalnym klientom albo zobacz jak uzyskać pozwolenie na transport odpadów w Holandii.